رشته بینایی سنجی
علم بینایی شامل دو شاخه اصلی بینایی و چشم پزشکی است. افرادی که در شاخه بینائی سنجی تحصیل میکنند بیشتر به معاینه قسمت های بینایی می پردازند. برای قبول شدن دراین رشته از گروه تجربی باید رتبه قبولی خوبی را در کنکور سراسری بیاورید و از جمله رشته های پیراپزشکی است. دراین قسمت به مباحثی مانند تفاوت رشته چشم پزشکی و رشته بینایی سنجی می پردازیم. همچنین درباره موضوعاتی مانند مهارت های لازم برای این رشته، معرفی دروس، گرایش ها، فرصت های شغلی و حقوق آن صحبت می کنیم.
ماهیت رشته بینایی سنجی:
اپتومتریست ها چشم و سایر قسمتهای سیستم بینایی را معاینه می کنند. آنها همچنین مشکلات بینایی را تشخیص داده و درمان می کنند و بیماری ها ، صدمات و سایر اختلالات چشم را مدیریت می کنند. آنها در صورت لزوم عینک یا لنزهای تماسی را تجویز می کنند.
یک اپتومتریست در زمینه هایی مانند درمان تنبلی چشم کودکان، تهیه و تجویز وسائل کمک بینایی جهت نیمه بینایان، تشخیص دقیق عیوب انکساری چشم (ضعیفی چشم)، ساخت و ارائه عینک طبی، تجویز لنزهای طبی و غیر طبی، بررسی انحرافات چشمی و اصلاح انحرافات فعالیت داشته باشد. این افراد در رابطه با اصلاح انجرافات چشم نسبت به یک دکتر چشم پزشک اطلاعات بیشتری دارد.
توانایی های لازم برای ورود به رشته بینایی سنجی
از جمله مهارت های کلیدی یک اپتومتریست می توان به درک فوری از مباحث ریاضی و علمی ،داشتن دقت و توجه زیاد به جزئیات، توانایی سازگاری با تکنیک ها و ابزار جدید، توانایی حفظ تمرکز برای کارهای تکراری، مهارت های ارتباطی قوی، توانایی اولویت و روحیه دادن بیماران مضطرب، توانایی توضیح ایده ها و دستورالعمل ها به کودکان، مهارت های خوب سازمانی و مدیریتی اشاره کرد.
چه تفاوتی بین دکتر چشم پزشکی و رشته بینایی سنجی وجود دارد؟
اپتومتریست را نباید با چشم پزشک اشتباه گرفت. درواقع چشم پزشکان، پزشکانی هستند که علاوه بر انجام عملیاتی مربوط به بینائی سنجی مانند معاینات چشم، تجویز عینک و لنزهای تماسی، عمل جراجی چشم راهم انجام می دهند و بیماری های چشمی را درمان می کنند. درواقع یک چشم پزشک، یک پزشک متخصص در حوزه جراحی چشم است. حتی درمان بیماری های چشمی مانند آب مروارید، گلکوم و جراحی استرابیسم بر عهده جراج چشم پزشک است.
معرفی دروس رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی :
مدت زمان تحصیل در این رشته ۴ سال است که در مقطع کارشناسی شامل ۱۴۶ واحد درسی می باشد. این واحد شامل ۲۳ واحد دروس عمومی، ۴۲ واحد دروس پایه و اصلی، ۷۳ واحد ردوس اختصاصی و ۸ واحد پایان نامه و کارآموزی است.
الف- معرفی دروس عمومی رشته اپتومتری
معارف اسلامی، ادبیات فارسی، اخلاق و تربیت اسلامی ۱و ۲، زبان خارجی، فارسی ۲، تربیت بدنی ۱ و ۲، معارف اسلامی ۲، زبان خارجی ۲، تاریخ اسلام، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، متون اسلامی، زیست شناسی.
ب – معرفی دروس پایه رشته اپتومتری
فیزیک نور، شیمی عمومی، بیوشیمی، فیزیولوژی عمومی، تشریح عمومی و اعصاب، آمار حیاتی، کمکهای اولیه، اورژانسهای چشم، آسیبشناسی عمومی، میکروبشناسی، ابزرواسیون، تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی، زبان تخصصی، اپتومتری، بینایی محیطی، داروشناسی، علائم چشمی در بعضی از بیماری های داخلی، ژنتیک و چشم، تشریح و بافت شناسی چشم، فیزیولوژی چشم، اپتیک هندسی و فیزیکی، لابراتوار اپتیک، فیزیولوژی اپتیک، مقدمات اپتومتری.
ج – معرفی دروس تخصصی رشته اپتومتری
اپتیک هندسی و فیزیکی ۱، اپتیک هندسی و فیزیکی ۲، لابراتوار اپتیک ۱، لابراتوار اپتیک ۲، فیزیولوژی اپتیک ۱، فیزیولوژی اپتیک ۲، مقدمات اپتومتری، ابزرواسیون، تاریخچه اپتومتری و علوم بینایی، زبان تخصصی، اپتومتری ۱، اپتومتری ۲، اپتومتری ۳، بینایی محیطی، عدسی های تماسی ۱، عدسی های تماسی ۲، آسیب شناسی چشم ۱، آسیب شناسی چشم ۲، اپتومتری کودکان ۱، اپتومتری کودکان ۲، اپتومتری افراد مسن و نیمه بینایان، اپتومتری مشاغل و بهداشت چشم، اپتومتری پیشرفته، آنالیز مشاهدات کلینیکی، مکانیسم دید دو چشمی، درمان آنومالی های دو چشمی ۱، درمان آنومالی های دو چشمی ۲٫
معرفی گرایش های رشته بینایی سنجی در مقطع کارشناسی
مدت زمان تحصیل در مقطع کارشناسی این رشته مانند دیگر رشته های ۴ سال است. دانشجویان مقطع کارشناسی ملزم به گذراندن ۱۴۶ واجد درسی هستند. این رشته در مقطع کارشناسی دارای گرایش خاصی نیست و دانشجویان بعد از اتمام کارشناسی می توانند برای مقطع ارشد و دکترا در گرایش های خاصی تحصیل کنند.
معرفی گرایش های رشته بینائی سنجی در مقطع دکترا
رشته اپتومتری در مقطع دکترا دارای گرایش های بینائی سنجی مرتبط با پیری، بینایی سنجی رفتاری، نورو-اپتومتری، بیناییسنجی و درمان دید کم و بیناییسنجی کودکان است.
وضعیت ادامه تحصیل در رشته بینایی سنجی در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا در ایران وجود دارد.
بازار کار و آینده شغلی رشته بینایی سنجی در ایران
هر ساله تعداد فارغ التحصیلان این رشته پایین است و در کل کشور فقط ۴ دانشگاه برای این رشته دانشجو می پذیرند و دانشگاه آزاد این رشته را ارائه نمی دهد. به همین خاطر بازار کار این رشته در دنیا و ایران خوب است و آینده شغلی خوبی دارد. بیشتر فارغ التحصیلان آن بلافاصله جذب بازار کار می شوند. این رشته جزء رشته هایی است که طرح در آن اجباری نیست، اما برای افرادی که قصد راه اندازی مطب شخصی دارند، علاوه بر داشتن مدرک دکترا، سرمایه کافی، تخصص، گواهی پایان طرح نیز الزامی است. افرادی هم که مدرک کارشناسی دارند در صورت داشتن یک سری شرایط می توانند مجوز تاسیس مطب را دریافت کنند.
وظایف فارغ التحصیلان رشته بینایی سنجی
یک اپتومتریست به طور معمول وظایفی مانند موارد زیر را انجام می دهد:
- تست های بینایی را انجام داده و نتایج را تجزیه و تحلیل کند.
- تشخیص مشکلات بینایی، مانند نزدیک بینی یا دور بینی، بیماری های چشمی مانند گلوکوم
- عینک، لنزهای تماسی و سایر کمکهای بینایی را تجویز کند.
- برای اصلاح و یا درمان مشکلات بینایی یا سلامت چشم، روشهای جراحی جزئی را انجام دهد.
- درمان هایی مانند بینایی درمانی یا توانبخشی کم بینایی را ارائه دهد.
- مراقبت های قبل و بعد از عمل بیمارانی که تحت عمل جراحی چشم قرار می گیرند، به عنوان مثال، معاینه چشم بیمار روز بعد از عمل
- بیماران را از نظر وجود سایر بیماری ها و شرایط مانند دیابت یا فشار خون بالا ارزیابی کند و در صورت لزوم بیماران را به سایر ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ارجاع دهد.
- ارتقاء چشم و سلامت عمومی با مشاوره بیماران
فرصت های شغلی برای اپتومتریست ها
یک اپتومتریست با توجه به علاقه خود می تواند در در مراکز بهداشت، بیمارستان های خصوصی و دولتی، کلینیک های خصوصی چشم پزشکی و بینایی سنجی، سازمان های نظامی به عنوان کارشناس بینائی سنجی مشغول به کار شوند. دانشجویانی در در مقطع دکترا این رشته تحصیل کنند می توانند به عنوان هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی فعالیت کنند که البته در حال حاظر جذب هیات علمی بسیار کم است.
درآمد و حقوق رشته بینایی سنجی در ایران
اپتومتریست هایی که در بخش های دولتی کار می کنند حقوق مطابق قانون کشوری، مبلغی بین ۳ تا ۵ میلیون تومان است. اپتومتریست هایی که در بخش خصوصی کار می کنند، میزان دریافتی خود را با کارفرما توافق می کنند، اگر فرد سابقه بالایی داشته باشد در بخش های خصوصی از دولتی بیشتر حقوق می گیرد. افرادی که که به عنوان استاد تدریس می کنند، حقوقی بین ۵ تا ۱۰ میلیون با توجه به سابقه کار وساعت کاری دریافت می کنند.
دانشگاه های برتر رشته بینایی سنجی در ایران
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
بازارکار و آینده شغلی رشته بینایی سنجی در دنیا
بینایی سنجی دارای یک ساختار شغلی انعطاف پذیر است. فرصت های پیشرفت شغلی در این حرفه بسیار خوب است. حرفه بینایی سنجی یک حرفه بسیار خوب و با ارزش است. بینایی سنج ها سعی در حفظ سلامت جشم انسان را دارند. نقش این حرفه به مرور زمان نه تنها کمرنگ نمی شود، بلکه پررنگ تر هم می شود. زیرا با افزایش جعیت مسن و مشکلات بینایی مردم نیاز بیشتری به این افراد دارند. طبق پیش بینی های انجام شده این حرفه تا سال ۲۰۲۹ رشد متوسطی دارد.
دانشگاه های برتر رشته بینایی سنجی در دنیا
- Harvard University
- University of Oxford
- University of Cambridge
- University of Copenhagen
- Stanford University
- John Hopkins University
- Massachusetts Institute of Technology (MIT)
- University of California, San Francisco
- National University of Singapore
- University of California, Los Angeles
- Karolinska Institute
- UCL
- University of North Carolina
- University of Michigan
- University of Toronto
- The University of Queensland
- McGill University
- Cornell University
- Yale University
- Monash University
- The University of Tokyo
- University of California, San Diego
- Imperial College London
- Washington University in St. Louis
- Seoul National University
- The University of Sydney
- University of British Columbia
- University of California, Berkeley
- King’s College London
- University of Pennsylvania
- Columbia University
- Duke University
- The University of Edinburgh, University of Washington
- The University of Melbourne